T C. Anayasa Mahkemesi
Dava konusu kuralın da yer aldığı madde gerekçesinde konuylailgili olarak, ”kıt kaynak olan frekansların daha etkin kullanılmasıamaçlanmıştır” denilmektedir. Bu doğrultuda hem daha önceden kurulmuşve yayın hayatına başlamış yayın kuruluşlarının sektörde uzun süredirfaaliyette bulunmaları hem de kıt kaynakların bulunduğu bu alanda tecrübeliyayıncıların faaliyette bulunmalarını sağlamaya ve kamu yararınıngerçekleştirilmesine yönelik olduğu anlaşılan söz konusu hükmün Anayasa’nın 2.maddesine aykırı bir yönü bulunmamaktadır. Anayasalbir hak olan düzeltme ve cevap hakkının sürüncemede kalmaması için Anayasa’dabelirlenen en geç yedi günlük karar verme süresi azami süredir. Bir başkaifadeyle Anayasa’da yer alan ‘en geç’ifadesinden de anlaşılacağıgibi, kanun koyucuya yedi günlük süreyi geçmeyecek bir süre belirlemede takdiryetkisi verildiği açıktır. Dolayısıyla, dava konusu kuralda belirtilen süre,bir hakkın kısıtlanması olarak değerlendirilemez. Yasaklamakararında yer alan sebep, kapsam ve ölçütlerin de yargı denetimine tabi olacağıaçıktır.
Karasal televizyon ve karasal radyo yayınları için uygun görülen kanalve frekanslar ile karasal sayısal yayınlar için bir multipleksten az olmamaküzere uygun görülen sayıda multipleks kapamarsbahis, Türkiye Radyo-televizyonKurumuna tahsis edilir. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna tahsis edilen frekansve multipleks kapasitesi ile en az dört karasal televizyon ve dört karasalradyo yayını yapılır. Tahsis tarihinden itibaren iki yıl içinde kullanılmayanveya kullanımına son verilen kanal, frekans ve multipleks Üst Kurul tarafındanyeniden değerlendirilir. Tahsisten sonra, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumununilave karasal yayın ihtiyacının ortaya çıkması hâlinde, kapasite imkânlarıölçüsünde bu husus da yukarıdaki çerçevede değerlendirilir. B)Siyasî partiler, sendikalar, meslek kuruluşları, kooperatifler, birlikler,dernekler, vakıflar, mahallî idareler ve bunlar tarafından kurulan veyabunların doğrudan veya dolaylı ortak oldukları şirketler ile sermaye piyasasıkurumları ve bunlara doğrudan veya dolaylı ortak olan gerçek ve tüzel kişilereyayın lisansı verilemez. Bu kuruluşlar, medya hizmet sağlayıcı kuruluşlaradoğrudan veya dolaylı ortak olamaz. 6112 sayılı Yasanın yukarıda Anayasaya aykırılığı ileri sürülenmadde ve hükümlerinin uygulanması halinde; hem radyo ve televizyon yayınları veşirketleri hem de RTÜK personeli temel hak ihlallerine uğrayarak, RTÜK veüyeleri de Anayasa ile özel olarak düzenlenen hükme aykırı faaliyet göstererek,sonradan öngörülemeyecek ve giderilemeyecek büyük kayıplara sebebiyetverilebilecek, böylece telafisi imkansız zararlar doğacaktır.
Bu nedenlepersonel, Anayasanın 128 inci maddesinde sözü edilen genel idare esaslarınagöre asli ve sürekli nitelik taşıyan kamu hizmetlerini yerine getirenpersoneldir. Anayasanın 7 nci maddesinde yasama yetkisinin Türk Milleti adınaTürkiye Büyük Millet Meclisine ait olduğu ve bu yetkinin devredilemeyeceğiöngörülmüştür. Buna göre, Anayasada yasayla düzenlenmesi öngörülen konulardayürütme organına ya da Anayasada yürütme görevi verilen karar organlarına genelve sınırları belirsiz bir düzenleme yetkisinin verilmesi olanaklı değildir.Yürütmenin düzenleme yetkisi, sınırlı, tamamlayıcı ve bağımlı bir yetkidir. Bunedenle, Anayasada öngörülen ayrık durumlar dışında, yasalarla düzenlenmemişbir alanda, yasa ile yürütmeye genel nitelikte kural koyma ve yasayla konulankuralları değiştirme yetkisi verilemez. Yasal düzenlemeler ancak yasa koyucutarafından kaldırılabilir ya da değiştirilebilir. Üst Kurul için birincil öneme sahip çalışma ve değerlendirmelerinBaşkan tarafından yapılması, Üst Kurul yetkisinin sürekli olarak ve Üst Kuruluniradesi dışında Başkana verilmesi anlamına gelir. Üst Kurulun görev veyetkileri göz önünde bulundurulduğunda, diğer kuruluşlarla ilişki ve temsil de,Başkanın Üst Kurulu ‘protokol’ anlamında temsilin ötesinde, bir genel yetkiyiişaret etmektedir. Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa Sınır Ötesi TelevizyonSözleşmesinde, müstehcenlik yer almamıştır. Sözleşmenin 7 nci maddesininbirinci fıkrasının (a) bendinde, yayınların uygunsuz (indecent) olmaması vepornografi (pornography) içermemesi öngörülmüştür. Pornografiye, hiçbir programya da yayın türünde, haber, eser, sanat teması ya da sanatsal öğe olarakbaşvurulamaz.
Bununla birlikte, dava konusu kuralla geçici yayın yasağı getirmetedbirine başvurulması durumunda bunun kapsam, sınır ve ölçütlerinin açık vesomut bir biçimde yasaklama kararında, yargı denetimine olanak verecek şekildebelirlenmesi gerekmektedir. Aksi halde Kanun’un amaçladığı ‘istisna’hali ortadan kalkacaktır. Ayrıca, maddede yer verilen kriz zamanlarının sonaermesi halinde de geçici yayın yasağın kendiliğinden ortadan kalkacağıtabiidir. Davakonusu kuralda, ‘olağanüstü durumlar’, ‘milli güvenliğin açıkçagerekli kıldığı haller’ ve ‘kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasınınkuvvetle muhtemel olduğu durumlar’ hızlı ve seri karar alınmayı gerektirenbir özellik arz etmesi nedeniyle geçici yayın yasağı getirme yetkisi, Kurulyerine ilişkili olduğu için Başbakan veya görevlendireceği bir bakana verilmesikanun koyucunun takdir yetkisi kapsamındadır. Süresi içinde tezlerini sunmayan veyatezleri kabul edilmeyenlere tezlerini sunmaları veya yeni bir tez hazırlamalarıiçin altı ayı aşmamak üzere ilave süre verilir. Yeterlik sınavında başarılıolanların uzman kadrolarına atamaları yapılır. Uzman yardımcılığından Üst Kurul uzmanlığına atananlarabir defaya mahsus olmak üzere bir derece yükseltilmesi uygulanır. Açıklanan nedenlerle, 6112 sayılı Yasanın 43 üncü maddesinin (6)numaralı fıkrasının ikinci tümcesi Anayasanın 2 nci ve 128 inci maddelerineaykırı olup, iptali gerekmektedir.
- Bu husus Üst Kurul tarafından resen veya yapılacak müracaatındeğerlendirilmesi sonucunda karara bağlanır ve gereği için Türkiye Büyük MilletMeclisi Başkanlığına bildirilir.
- Hukuk devletine aykırı olan, temel hak ve özgürlükleri ölçüsüzcesınırlandıran ve Anayasaya açıkça aykırı olan bir düzenlemenin uygulanmasıhalinde, sonradan giderilmesi olanaksız zararlara yol açacağı çok açıktır.
- (6)Gerçek ve tüzel kişilerin kişilik haklarını ihlâl eden yayın hizmetlerindendoğan maddi ve manevi zarardan dolayı, medya hizmet sağlayıcı kuruluş ilebirlikte programın yapımcısı müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Başkana verilenyetki, Anayasanın 133 üncü maddesinde öngörülmeyen ve Üst Kurulun karar almayetkisini devreden bir yetkidir. (3) numaralı fıkrada, bu Kanunla yapılan yeni düzenlemelernedeniyle kadro ve görev unvanı değişmeyenlerden bu Kanunda öngörülen eğitim şartlarınıtaşıyanların başka bir işleme gerek kalmaksızın durumlarına uygun aynı unvanlıkadrolara atanmış sayılacağı belirtilmiştir. Kaynağını Anayasadan alan ve özel olarak düzenlenen bir yapılanmaiçinde Kurul sistemi esasına göre çalışması gereken ve anayasal güvence altındaolan RTÜK yerine, yasayla da olsa ‘Başkan’a yetki verilmesi Anayasanın 14 üncüve 133 üncü maddeleri karşısında olanaklı değildir. Başkana verilen yetki,Anayasanın 133 üncü maddesinde öngörülmeyen ve Üst Kurulun karar alma yetkisinidevreden bir yetkidir. Kamu personelinin atanma ve soruşturmaları, temel hak veözgürlükler içinde yer alan haklardır. Bu haklar Anayasanın 14 üncü maddesininkoruması altında olup, Anayasa hükümlerinden hiç biri, Devlete veya kişilere,Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasadabelirlenenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyettebulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz. Açıklanan nedenlerle, 6112 sayılı Yasanın 8 inci maddesinin (1)numaralı fıkrasının (n) bendi Anayasanın 2 nci ve 90 ıncı maddelerine aykırıolup, iptali gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kurallar Anayasa’nın 2., 128. Öteyandan, dava konusu kuraldaki ‘durumlarına uygun’ ifadesi iledevlet memurlarının eski sınıflarındaki derecelerine uygun, diğer bir deyimlebuna eşit veya daha üst derecedeki yeni bir kadroya atanmalarının zorunlukılındığı anlaşıldığından bir hak kaybı söz konusu değildir. Maddesinin ikinci fıkrasında,memurların ve diğer kamu görevlilerinin niteliklerinin, atanmalarının, görev veyetkilerinin, haklarının ve yükümlülüklerinin, aylık ve ödeneklerinin ve diğerözlük işlerinin kanunla düzenleneceği öngörülmüştür. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kural Anayasa’nın133. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kurallar Anayasa’nın 133.maddesine aykırı değildir.